PANČEVO, 1. decembar 2024 – Povodom Svetskog AIDS dana- 01. decembra, pod sloganom ovogodišnje kampanje: „Ispravnim putem“, UNAIDS naglašava poziv na akciju da se zaštiti zdravlje svih, kao i prava svake osobe. Sa ljudskim pravima u centru i angažovanim zajednicama, svet može da okonča pandemiju AIDS-a kao pretnju po javno zdravlje do 2030. godine.
Prema procenama SZO procenjeno je da je na kraju 2023. godine u Svetu, 39,9 miliona ljudi živelo sa HIV-om. Iste godine 630.000 ljudi u je umrlo od uzroka povezanih sa HIV infekcijom (51% manje nego 2010. godine kada je umrlo 1,3 miliona, ali još uvek daleko od cilja za 2025. godinu – manje od 250.000 smrtnih ishoda).
Na osnovu podataka Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut” od početka epidemije, 1985. godine, zaključno sa 25. novembrom 2024. godine, u Republici Srbiji su registrovane 4903 osobe inficirane HIV-om, od kojih je 2251 osoba obolela od AIDS-a, dok je 1225 osoba inficiranih HIV-om umrlo od AIDS-a, a još 147 osoba inficiranih HIV-om je umrlo od bolesti ili stanja koja nisu povezana sa HIV infekcijom. Prema zvanično dostupnim podacima, u Srbiji je krajem 2023. godine živelo 3427 osoba kojima je dijagnostikovana HIV infekcija, a procenjuje se da u našoj zemlji 570 osoba, do maksimalno 1200 osoba, nije znalo da je inficirano HIV-om.
U Južnobanatskom okrugu, prema podacima Zavoda za javno zdravlje Pančevo, od 1986. godine do danas 140 osoba je saznalo da živi sa HIV-om, obolele su 53, a od AIDS-a su preminule 32 osobe.
Tokom posmatranog perioda, dominantan put prenošenja HIV infekcije bio je seksualni kontakt (74,45%), a 87,63% inficiranih su bile osobe muškog pola.
Kada govorimo o starosnoj strukturi, najveći broj inficiranih u momentu potvrde dijagnoze, (72,14%) registruje se u uzrastu od 20 do 44 godina i to sa sledećom zastupljenošću: 35 do 39 godina – 17,86%, od 25 do 29 godina – 17,14%, od 30 do 34 godine – 16,43%, od 20 do 24 – 10,71% i od 40 do 44 godine 10 %.
Među starijima od 45 godina 21,43% je inficirano HIV-om, a mlađih od 20 godina 6,43%. Najveći broj registrovanih HIV+ osoba je među MSM populacijom sa 43,88%, a zatim slede sa 23,74%, osobe koje navode rizičan heteroseksualni odnos i na trećem mestu intravenski korisnici droga i osobe sa nepoznatim rizikom sa 10,07%.
Na teritoriji opštine Pančevo živi najveći broj osoba sa HIV-om (58,99%), zatim sledi Kovin sa 11,51%, Vršac 10,79%, Kovačica 5,75%, Bela Crkva i Alibunar 4,32%, Opovo 3,60% i Plandište sa 0,72%.
U 2024. godini do kraja novembra, prijavljene su 2 HIV + osobe, muškog pola, uzrasta 20 i 26 godina.
Sa sve većim pristupom efikasnoj prevenciji, dijagnostici, lečenju i nezi osoba inficiranih HIV-om, uključujući i prevenciju i lečenje infekcija koje se javljaju usled narušenog imunološkog sistema, HIV infekcija je postala hronično zdravstveno stanje koje omogućava ljudima koji žive sa HIV-om, da vode dug i produktivan život.
U cilju eliminacije HIV infekcije kao javnozdravstvenog problema potrebno je da, u svakoj zemlji do 2025. godine, 95% svih osoba inficiranih HIV-om bude dijagnostikovano, zatim da 95% dijagnostikovanih osoba inficiranih HIV-om bude na lečenju antiretrovirusnim lekovima (ART) i da 95% osoba na lečenju ima nemerljivu količinu virusa u krvi. U 2023. godini ovi pokazatelji su bili 86% – 89% – 93% na globalnom nivou.
Znajući da HIV infekcija može dugi niz godina proticati bez ikakvih znakova i simptoma, jedini način da se otkrije HIV infekcija je da se osoba koja je imala neki rizik testira na HIV.
Svako testiranje na HIV treba da bude dobrovoljno i poverljivo, uz obavezno savetovanje pre i posle testiranja, a u cilju pružanja pravih i stručnih informacija potrebnih klijentu da donese odluku da li je pravi trenutak za testiranje, ali i da prepozna stvarni rizik tj. rizično ponašanje koje je praktikovao ili koje i dalje upražnjava, i da identifikuje lične mogućnosti za sprečavanje inficiranja HIV-om u budućnosti. Sa druge strane, HIV pozitivne osobe imaju mogućnost da odmah po dijagnostkovanju započnu lečenje HIV infekcije koje daje odlične rezultate, kako u svetu tako i u našoj zemlji. Zahvaljujući terapiji HIV infekcija je hronično stanje sa kojim se može kvalitetno i dugo živeti, ali samo ukoliko se pravovremenim i adekvatnim lečenjem kontroliše replikacija HIV-a.
Dobrovoljno, poverljivo ili anonimno savetovanje i testiranje na HIV i virusne hepatitise B i C i sifilis je besplatno i dostupno, bez lekarskog uputa svakoj zainteresovanoj osobi koja je imala neki rizik u skorijoj ili daljoj prošlosti, tokom cele godine i u Zavodu za javno zdravlje Pančevo.
U okviru preventivnog programa koji sprovodi Ministarstvo zdravlja Zavod za javno zdravlje Pančevo je potpisao memorandum o saradnji sa udruženjem Potent te je dobrovoljno, anonimno savetovanje i testiranje na HIV i druge infekcije besplatno i dostupno osobama iz ključnih populacija pod povećanim rizikom (muškarci koji imaju seks sa muškarcima, osobe koje se bave seksualnim radom i osobe koje injektiraju droge). Pored preventivnog programa pružaju se i različiti vidovi podrške osobama koje su inficirane HIV-om.
Jedino se testiranjem krvi na HIV može utvrditi da li je osoba inficirana ovim virusom. Testiranje na HIV je jednostavno, i ne oduzima puno vremena, a rezultati se dobijaju u kratkom roku.
Povodom obeležavanja 1. decembra, Svetskog dana borbe protiv HIV-a, još jednom podsećamo naše sugrađane mogu da obave SAVETOVANJE I TESTIRANJE NA HIV, HEPATITIS B i C i SIFILIS U ZAVODU ZA JAVNO ZDRAVLJE PANČEVO (Vuka Karadžića 8-bivša Železnička ambulanta) TOKOM CELE GODINE OD 08-12 časova svakog radnog dana.
Testiranje je poverljivo, anonimno, besplatno, nije potreban uput, ne zakazuje se, obavezno ne doručkovati.
Za sve dodatne informacije možete se javiti na telefon 013/310-466.
https://www.zjzpa.org.rs/svetski-aids-dan-01-decembar-2024-godine/
Zavod za javno zdravlje Pančevo
