MITROPOLIT RAŠKO PRIZRENSKI NIĆIFOR PERIĆ ROĐEN U BARANDI
Baranda, 28. novembar 2020;
Da li ste znali da je Baranda rodno mesto Nićifora Perića, srpskog jerarha Carigradske patrijaršije (do 1901. godine), mitropolita raško – prizrenskog (od 1901. do 1911. godine), a tokom Prvog balkanskog rata dobrovoljca u borbama za oslobođenje Kosova i Makedonije.
Mitropolit Nićifor Perić je bio čovek od akcije, temperamentan i ličnost nemirnog duha, tako da njegov životopis pomalo liči na junake avanturističkih romana. Rođen je u Barandi 4. decembra 1862. godine od oca Petra i majke Olimpije, a na krštenju je dobio ime Nikola. Osnovnu školu je završio u Barandi, potom je iz Austro-Ugarske prešao u Kneževinu Srbiju i u Beogradu završio gimnaziju redovno, a bogosloviju naknadno, kao već rukopoložen prezviter 1881. godine u Karanovcu.
Zamonašio se u manastiru Vraćevšnici 14. septembra 1880. godine i iste godine rukopoložen za jerođakona, dok je za jeromonaha rukopoložen 1. marta 1881. godine. Po preporuci profesora bogoslovije Firmilijana upućen je u Bogolsoviju u Carigradu, koju je završio 1892. godine.
Nakon Carigrada bio je činovnik u kancelariji beogradskog mitropolita Mihaila Jovanovića, a potom je postao starešina manastira Ravanice ali je ubrzo, ponovo upućen u Carigrad gde je 1893. godine postavljen za profesora srpske gimnazije, a zatim prešao u službu Carigradske patrijaršije kao nastojatelj hrama Svetih apostola. Carigradski patrijarh Antim VII ga je proizveo u arhimandrita i na molbu Grka, Skopskog mitropolita Metodija, poslao za protosinđela u Skopskoj eparhiji.
Međutim, kada je posle Metodijeve smrti za njegovog naslednika ponovo došao Grk, Ambrozije, pobunio se slovenski narod i proterao novog mitropolita. Nićifora, kao jednog od narodnih vođa, carigradski patrijarh je kaznio i po „epitimiji“ ga proterao iz Skoplja na ostrvo Patmos gde je proveo nekoliko meseci 1897. godine. Na srpske molbe, patrijarh ga je vratio u Skoplje gde se kratko zadržao obavljajući zaduženja za carigradsku Patrijaršiju, a zatim još jednom kratko obavljao dužnost nastojnika crkve Svetih apostola u Farikeji.
Nakon smrti mitropolita Dionisija Petrovića za raško-prizrenskog i skenderijskog mitropolita izabran je 1901. U poverenoj mitropoliji osnovao je važne institucije i doprineo uređenju crkvenog života. Ustanovio je Glavni prosvetni odbor i pododbore za rukovođenje školstvom u eparhiji, osnovao je Duhovni sud, kao i Mešoviti sud koji se bavio sporovima materijalne prirode. Pokrenuo je glasnik Eparhijske naredbe. Dao je doprinos u osnivanju „Fonda Crkve Svetog Đorđa“, koji je pomagao ekonomski napredak Srba. U vreme njegove uprave 1908. nastala je „Uredba Crkveno-prosvetne uprave pravoslavne Raško-prizrenske mitropolije“. Posebnu brigu je vodio o obnovi starih i izgradnji novih crkava. Juna 1901. osnovao je „Odbor za oduženje Visokih Dečana“, jer je taj manastir bio u teškoj finansijskoj situaciji. Doprineo je utemeljenju još jedne važne prosvetne institucije, Srpske gimnazije u Pljevljima. Insistirajući na proterivanju ruskih monaha iz Visokih Dečana i čvrstom pozicijom u pogledu očuvanja crkvenih privilegija, uključujući i nadležnosti nad školama, došao je u nesporazum sa Vladom Kraljevine Srbije, kao i sa osmanskim vlastima. Odbacujući kompromisne stavove profesora i rektora Bogoslovije u Prizrenu po tom pitanju, neposlušne je podvrgavao crkvenim kaznama. Dosledan u svojim uverenjima, više puta je nudio ostavku. Poslednji put to je učinio 1911. na predlog srpske vlade. Tu ostavku Velika crkva je prihvatila, a na njegovo mesto je došao Gavrilo Dožić, potonji patrijarh srpski. Njegov doprinos srpskoj nacionalnoj akciji u Staroj Srbiji je bio veliki, ali su u jednom trenutku beskompromisni stavovi koje je imao postali teret srpskoj diplomatskoj aktivnosti, zbog čega je praktično bio smenjen.
Nakon povlačenja iz eparhijske službe bivši mitropolit Nićifor je živeo povučeno sve do izbijanja Prvog balkanskog rata 1912. godine, kada se ponovo vraća u Staru Srbiju kao dobrovoljac. Zbog svog temperamenta i hrabrosti govorilo se da je „više stvoren za vojvodu nego za vladiku“. Zarobljen je tokom ratnih dešavanja, a od strane bugarskih okupacionih vlasti interniran u Bugarsku 1915. godine gde je umro pod nedovoljno razjašnjenim okolnostima.
IZVORI: Nićifor Perić, mitropolit raško-prizrenski i skenderijski (1901-1911), Časopis za istorijska istraživanja (30), 2019, Aleksandar Novakov i Nedeljko V. Radosavljević; Gospodin Nićifor Perić, Bosanka Vila, Sarajevo, 15.12.1907; www.eparhija-prizren.com, Istorija eparhije; Srpski sion, Sremski Karlovci, 4.2.1901
DEVASTIRANJE STOČARSTVA I UGROŽAVANJE BROJNIH ZAŠTIĆENIH VRSTA
Opovo; 28. novembar 2020;
Izvor: VOICE; Autor: Ekipa VOICE; Foto: Č.Vučković (glasopova.rs): Za pedeset godina površina pod pašnjacima prepolovljena. Ukoliko se nastavi sa uništavanjem pašnjaka i drugih travnih staništa u Vojvodini moguć je nestanak nekoliko veoma retkih i strogo zaštićenih vrsta ptica kao što su velika droplja i orao krstaš. Podaci Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije pokazuju da se uništavaju pašnjaci i u zaštićenim područjima kao što su Specijalni rezervati prirode “Pašnjaci velike droplje” i “Okanj bara”.
Zlatica kod Opova
Za skoro svaku priču o dolini banatske reke Zlatice može se reći da je zlata vredna. Bez obzira na to da li je reč o prošlosti i čuvenim legendama o grobu Atile Hunskog ili o sadašnjosti i njenom biodiverzitetu. Nažalost, jedinstvena kombinacija stepskih, slatinskih i barskih ekosistema je ugrožena a pojedinim životinjskim vrstama preti nestanak.
Specijalni rezervat prirode “Pašnjaci velike droplje” osnovan je 1997. upravo sa ciljem da se sačuva ovaj tipičan ravničarski predeo.
Prema tvrdnjama Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije (DZPPS) ovaj rezervat na severu Banata trenutno je jedno od najugroženijih zaštićenih područja u Srbiji.
“Konstantan pritisak lokalnih poljoprivrednika, koji zaoravajući pojedine parcele unutar rezervata trajno uništavaju prirodna staništa, negativno se odražava na brojnost jedinih populacija velike droplje i orla krstaša u Srbiji”, navode u DZPPS.
“Travnim staništima nazivamo livade, pašnjake, stepe, slatine i tršćake. To su područja uglavnom pokrivena zeljastom vegetacijom sa vrlo malim udelom drveća i žbunja, neravnomernog rasporeda. SRP ‘Pašnjaci velike droplje’ svakako je najočuvaniji kompleks travnih staništa u Vojvodini u kojem žive tipične biljne i životinjske vrste Panonske nizije. Neke od njih su veoma ugrožene”, navodi Marko Tucakov iz Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode.
Pašnjak između Titela i Loka
Pored Specijalnog rezervata prirode “Pašnjaci velike droplje” i druga zaštićena travna staništa u Vojvodini konstantno se uništavaju, pokazuje istraživanje VOICE.
Statistički podaci pokazuju da se travna staništa drastično smanjuju i to pre svega usled njihovog preoravanja. Pored zemljoradnje na nestanak travnih staništa u Vojvodini utiče i izgradnja ribnjaka, iskopavanje mineralnih sirovina (najčešće pesak i glina), skidanje i paljnje vegetacije te izgradnja infrastrukturnih objekata.
Popis poljoprivrede izvršen 2012. pokazuje da je u Vojvodini za pedeset godina površina pod pašnjacima prepolovljena. 1960. godine u Vojvodini je bilo oko 177 000 ha pašnjaka, 2012. registrovano je 86 000 ha.
U Upravi za poljoprivredno zemljište tvrde da je samo u 2019. godini uništeno najmanje 50 ha pašnjaka.
“Utvrđeno je da je preorano oko 10 ha pašnjaka u selu Hajdučica, kod Plandišta, i 21 ha u ataru sela Šušara, kod Vršca, zatim u Lukinom selu na području opštine Zrenjanin, kao i u Žablju i Čurugu” kaže Branko Lakić, direktor Uprave za zemljište Ministarstva poljoprivrede.
Pašnjak na Zasavici
Istraživanje VOICE pokazuje da je pored preoravanja pojedinih parcela na teritoriji Specijalnog rezervata prirode “Pašnjaci velike droplje” došlo do preoravanja i oko 40 ha pašnjaka unutar Specijalnog rezervata prirode “Okanj bara”, koji se nalazi na teritoriji opštine Novi Bečej.
U Društvu za zaštitu i proučavanje ptica Srbije tvrde da nestanak travnih staništa u Vojvodini direktno utiče na opstanak poslednje populacije orla krstaša (lat. Aquila heliaca) te velike droplje (lat. Otis tarda) u Srbiji. Prema Crvenoj knjizi ptica Srbije objavljenoj 2019. populacije obe pomenute vrste na području Srbije ocenjene su kao kritično ugrožene, te im preti najveća opasnost od izumiranja.
Navedene vrste nalaze se i na “Crvenoj listi ugroženih vrsta” koju vodi Međunarodna unija za zaštitu prirode (IUCN).
“U poslednje tri decenije prošlog veka, kada je krstaš intenzivno istraživan, brojnost mu je padala od 16-24 para do 2-3 para. Već tada se uglavnom koncentrisao samo na šire područje Fruške gore i na Deliblatsku peščaru, i to isključivo zbog otvorenih travnih staništa na ova dva lokaliteta. Da nije travnih staništa na kojima krstaš lovi, sasvim sigurno bi ova vrsta prestala da se gnezdi u našim krajevima” kaže Marko Tucakov iz Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode.
Pašnjak kod Starog sela u Sakulama
“Krajem 19. i početkom 20. veka velika droplјa se gnezdila u većem delu Vojvodine, u Pomoravlјu oko Niša i Prokuplјa, zatim oko Leskovca i Vranja, kao i u Negotinskoj Krajini i na Kosovu. Uništavanjem najpovolјnijih staništa i direktnim lovom, velike droplјe su se povukle sa većine nekadašnjih staništa. Ova ptica je do početka Drugog svetskog rata bila lovna divlјač. Smatra se da je početkom 20. veka u Vojvodini živelo preko 1.000 velikih droplјi. Danas je preostalo samo 8 jedinki” kaže Tucakov.
Preoravanje i trajno uništavanje travnih staništa nije samo ekološki već i socio-ekonomski problem, tvrde naši sagovornici.
Stočarstvo kao jedna od najvažnijih grana poljoprivrede ima značajno mesto u privredi svake zemlje jer angažujući prirodne i ljudske resurse stvara veliku vrednost.
“Broj grla goveda u Srbiji je u konstantnom opadanju poslednjih 40 godina. U Srbiji sada imamo oko 800 000 grla goveda što predstavlja istorijski minimum. Korišćenje pašnjaka svakako doprinosi smanjenju izdataka stočara za hranu i od izuzetnog značaja je njihovo očuvanje” kaže Branislav Gulan, član Odbora za selo Srpske akademije nauka i umetnosti.
Kako nam je rečeno u Upravi za poljoprivredno zemljište – zbog lošeg gazdovanja i održavanja pašnjaka Ministarstvo poljoprivrede, na inicijativu nekoliko vojvođanskih udruženja stočara, ubrzano priprema predlog zakona kojim bi se regulisala kontrola pašnjaka kao i odgovornost za njihovo održavanje i korišćenje. Zakon bi, po najavama, mogao biti usvojen u narednih nekoliko meseci.
Da je Zakon o poljoprivrednom zemljištu potrebno menjati, saglasni su i stručnjaci koji se bave zaštitom životne sredine.
“U najvećoj meri travna područja u zaštićenim područjima mogu da budu sačuvana preduzimanjem mera zaštite, a u slučaju onih koja su narušena ili uništena i revitalizacije, u čemu postoji relevantno iskustvo. Proaktivni pristup u ovom slučaju podrazumevao bi napore da se revitalizacijom obuhvate i područja na kojima je u prošlosti postojala stepa na lesu i slana stepa” kaže Marko Tucakov.
Plandište u Sakulama
“Stočarstvo, ono pod vedrim nebom, i poluekstenzivno, mora da bude sačuvano u Vojvodini, sistemom subvencija za proizvodnju stoke. Kako bi se pašnjaci potpuno zaštitili od izgradnje ribnjaka, a livade od mogućnosti preoravanja, potrebno je što pre izmeniti Zakon o poljoprivrednom zemljištu”, ukazuje Tucakov.
201. BROJ U DIGITALNOM IZDANJU Opovo, 23. novembar 2020 201. broj Opovačkih novina možete čitati i u digitalnom izdanju na našem internet portalu “Glas Opova” na sledećem linku:
U OPOVU ZABELEŽEN NAJVEĆI BROJ POZITIVNIH U JEDNOM DANU
Opovo, 27. novembar 2020;
Prema podacima Zavoda za javno zdravlje Pančevo u poslednja 24h u Južnobanatskom okrugu zabeleženo je novih 322 zaraženih koronavirusom (66 psr + 256 ag).
Sa 30 pozitivnih testova, u Opštini Opovo je do sada zabeležen najveći broj zaraženih u jednom danu. Po gradovima i opštinama Južnobanatskog okruga rezulatati su sledeći: Pančevo 179; Kovin 34; Bela Crkva 30; Opovo 30; Vršac 21; Kovačica 18; Alibunar 9; Plandište 1.
Na osnovu preporuka Kriznog štaba, Vlada Srbije je donela uredbu o prelasku na onlajn nastavu, koja se tiče starijih razreda osnovnih škola (od 5. do 8. razreda) i srednjih škola, uz preporuku da to urade i visokoškolske ustanove.
Onlajn nastava počinje od ponedeljka 30. novembra i trajaće do početka zimskog raspusta 21. decembra.
O tome kako je organizovana i koliko je spremna za onlajn nastavu Osnovna škola „Dositej Obradović“ Opovo pitali smo vd direktora škole Slavišu Miškova.
„Iskustva sa onlajn nastavom imamo iz prethodne školske godine, a za ovaj „scenario“ smo se pripremali već sa početkom nastave u septembru, kada su usaglašeni nastavni planovi, programi i urađene platforme za onlajn nastavu. Takozvane google učionice su spremne, svi učenici imaju svoje naloge, e-mailove i šifre, povezani su sa svojim predmetnim nastavnicima i odeljenskim starešinama od kojih će dobijati zadatke i informacije, a istovremeno pratiti časove na RTS planeta“, izjavio je za Glas Opova Miškov.
Pored onlajn nastave, Osnovna škola „Dositej Obradović“ nastavlja sa redovnom nastavom za učenike od 1. do 4. razreda.
