Oktobar se, kao Međunarodni mesec borbe protiv raka dojke, obeležava u mnogim zemljama širom sveta, kako bi se skrenula pažnja na rasprostranjenost ove bolesti i podigla svest o značaju prevencije, ranog otkrivanja i pravovremenog započinjanja lečenja osoba obolelih od karcinoma dojke.
Kada se otkrije na vreme, rak dojke je izlečiv u preko 90% slučajeva, jer su tada terapijske mogućnosti veće i lečenje efikasnije, čime se podiže kvalitet života obolelih žena.
Danas postoje čvrsti dokazi da su najvažniji faktori rizika za nastanak karcinoma dojke pored ženskog pola, starije životno doba, genetska predispozicija, dužina reproduktivnog perioda, broj porođaja, godine pri rođenju prvog deteta, gojaznost, pušenje, egzogeni estrogeni, konzumacija alkohola, proliferativne bolesti dojke, karcinom kontralateralne dojke ili endometrijuma, izloženost zračenju, fizička neaktivnost i uticaj geografskog podneblja. Neke od ovih faktora nije moguće menjati, dok je na druge moguće uticati. Visoka učestalost obolevanja od raka dojke mora se u izvesnoj meri pripisati činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, što dodatno naglašava da je pored mera primarne prevencije od ključnog značaja rano otkrivanje raka dojke. Rak dojke se kod znatnog broja žena u Srbiji otkriva kasno.
Otkrivanjem raka dojke u ranoj fazi bolesti znatno se povećava uspešnost lečenja. Pravovremenom primenom odgovarajuće savremene terapije i daljim kontinuiranim tretmanom, moguće je značajno unaprediti zdravstveno stanje i kvalitet života obolelih žena.
Rak dojke predstavlja vodeći maligni tumor u obolevanju i umiranju žena u Srbiji. Takođe, rak dojke je jedan od vodećih uzroka prevremene smrti kod žena u Srbiji i meren godinama izgubljenog života, karcinom dojke je na trećem mestu kao uzrok smrti kod žena starosti od 45. do 64. godine, posle cerebrovaskularnih bolesti i ishemijske bolesti srca.
Republika Srbija
Rak dojke je najčešći maligni tumor u obolevanju i umiranju kod žena u Srbiji.
U proseku svake godine (2016–2022) u Srbiji se registrovala 4481 novoobolela žena od ove vrste malignog tumora.
Prema poslednjim podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut”, u Republici Srbiji 2022. godine registrovano je 4489 novoobolelih i 1646 umrlih žena od raka dojke. Stopa obolevanja od raka dojke kod žena u Republici Srbiji iznosila je 72,2 na 100.000, a stopa umiranja 19,2 na 100.000 žena. U odnosu na prosečnu registrovanu stopu obolevanja od malignih tumora dojke u Republici Srbiji, viša stopa obolevanja je registrovana u Vojvodini (79,5/100.000). Takođe, više stope obolevanja od tumora dojke, u odnosu na prosečnu, registrovane su u dvanaest okruga u Republici Srbiji. Najviše stope su registrovane u Severnobačkom (111,1/100.000) i u Severnobanatskom okrugu (105,0/100.000).
Kao i u slučaju obolevanja, nešto viša stopa umiranja od tumora dojke je registrovana u Vojvodini (19,25/100.000) u odnosu na prosečnu registrovanu stopu u Srbiji. Istovremeno, kada govorimo o stopama umiranja, u dvanaest okruga su registrovane više stope od prosečne zabeležene u Republici Srbiji. Najviše stope su registrovane u Severnobačkom (24,4/100.000) i u Nišavskom okrugu (23,0/100.000).
Rak dojke je najčešći maligni tumor u ženskoj populaciji i u Južnom Banatu. Na osnovu poslednjih publikovanih podataka Instituta za javno zdravlje Srbije, u 2022. godini od sedam okruga u Vojvodini, Južnobanatski okrug se po broju obolelih žena od raka dojke nalazio na šestom, a po broju umrlih na petom mestu.
Na osnovu podataka Registra za rak Zavoda za javno zdravlje Pančevo, u 2024. godini rak dojke se kod žena nalazio na prvom mestu po broju obolelih od svih vrsta raka (23,1% od ukupnog broja obolelih) i na drugom mestu po broju umrlih, sa učešćem od 18,7%.
U 2024.godini u našem okrugu, obolela je 181 žena, a 60 je izgubilo bitku sa ovom bolešću. U Pančevu su tokom prošle godine obolele 84, a umrlo je 30 žena.
U poslednjih pet godina, u našem okrugu, broj obolelih je znatno rastao kod žena nakon 45. a broj umrlih nakon 50. godine života. Najviše obolelih žena je bilo u uzrastu 60 – 69 godina, a najviše umrlih 65-75 godine života. Granica se sve češće pomera ka mlađim uzrastima (40-49) i najranije dijagnostikovani rak dojke zabeležen je kod žena starosti 30-34 godine.
Rak dojke je redak u muškoj populaciji. Tokom 2024. godine registrovano je nešto više obolelih – sedam osoba, nego što je petogodišnji prosek (1-2 obolela) i jedan muškarac je umro od ove bolesti.
Više informacija na:
https://www.zjzpa.org.rs/oktobar-medjunarodni-mesec-borbe-protiv-raka-dojke-2025-godine/
Zavod za javno zdravlje Pančevo
