OPOVO, 10. avgust 2025 – Pored svojih programskih aktivnosti kao što je rad četiri biblioteke, kreativne radionice za decu i odrasle, književni susreti i promocije knjiga, pozorišne predstave, koncerti, stručna predavanja i umetničke izložbe, opovačka kulturna ustanova poseduje i lepu istorijsko-dokumentarnu zbirku koju čine stara izdanja knjiga, arhivski dokumenti, pisma, stare fotografije i razglednice, stara i aktuelna izdanja lokalnih novina i publikacija, digitalnu zbirku novinskih članaka u kojima su tema Opovo, Baranda, Sakule i Sefkerin iz druge polovine 19. i početkom 20. veka, vredna umetnička dela poznatih slikara, numizmatičku zbirku, arheološke i etnografske artefakte, pa čak i jedan paleontološki artefakt. Sve ono što će uskoro krasiti izložbene police i zidove budućeg muzeja u renoviranoj Vili „Mis Helena“.
U narednom periodu u seriji priloga predstavićemo vam neke od tih zbirki i artefakata.
Novčanica od 1000 dinara iz 1931. godine – Najlepša novčanica u istoriji srpske numizmatike
U okviru notafilističke kolekcije (notafilija – nauka o papirnom novcu) ONB Opovo poseduje i novčanicu od 1000 dinara iz 1931. godine koja se smatra najlepšom u istoriji srpske numizmatike.
Na inicijativu Narodne banke Kraljevine Jugoslavije i njenog tadašnjeg guvernera Ignjata J. Bajlonija, crtež je uradio čuveni srpski slikar Paja Jovanović, kome je porudžbina zvanično upućena 1928. godine. Novčanica je izdata 1. decembra 1931. godine, dok je u opticaj puštena tek 1. januara 1933. godine, a ukinuta je juna 1941. godine nakon nemačke okupacije.
Izuzetnost ove novčanice se ogleda u prefinjenim detaljima, a ono što je izdvaja od novčanica koje su do tada štampane jeste što je prvi put prikazan poznati ženski lik. U pitanju je portert kraljice Marije Karađorđević, supruge kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića, koji je u to vreme bio na vlasti. Kraljičin lik dominira u levom uglu prednje strane novčanice, na vodenom žigu u sredini prikazan je lik kralja Aleksandra, dok je na desnoj strani predstavljen orao u letu.
Na naličju novčanice simbolično su prikazane dve žene – jedna sa srpom i snopom žita u ruci, a druga sa mačem i štitom na kom se nalazi državni grb.
Na osnovu naručene količine hartije za izradu ove novčanice, pretpostavlja se da je štampano između 10 i 11 miliona komada, a za kreaciju novčanice Paja Jovanović je dobio honorar od 100.000 dinara, što je bio značajno veći honorar od onih koji su dobijali umetnici za osmišljavanje izgleda novčanica.
Novčanica od 1000 dinara iz 1931. godine – Najlepša novčanica u istoriji srpske numizmatike – prednja strana
