Dan primirja u Prvom svetskom ratu: Slave Srbija i Svet

Slave Srbija i Svet
Srbija, 11. Novembar 2022
Srbija i svet danas obeležavaju 11. novembar, Dan primirja u Prvom svetskom ratu, u sećanje na 11. novembar 1918. godine, kada je potpisano primirje kojim je okončan Veliki rat.
Srbija je bila prva napadnuta u Velikom ratu, ostvarila je i prve pobede na Ceru i Kolubari, poslednja je završila ratne operacije, a procentualo je i najveći stradalnik tog rata – veliku pobedu platila je gubitkom između 1,1 i 1,3 miliona ljudi, odnosno gotovo trećine stanovništva ili 60 odsto muške populacije.
Četvorogodišji rat, do tada najveći u istoriji, okončan je u 11 sati, 11. novembra 1918. godine, kada su sile Antante – Rusija, Francuska i Velika Britanija potpisale primirje sa centralnim silama – Nemačkom i Austrougarskom, na teritoriji današnje Francuske, na liniji ratovanja, u posebnom vagonu francuskog maršala Ferdinanda Foša, u šumi u blizini Kompjenja.
Time je dogovoreno primirje na zapadnom frontu – prekid vatre, povlačenje nemačkih trupa, razmena zarobljenika, kao i sporazum o ratnoj odšteti i uništavanje nemačkih ratnih brodova i podmornica.
Srpska vojska je učestvovala na južnom frontu, gde je postigla najveći prodor koji je jedna od sila saveznica postigla – proboj Solunskog fronta.
Simbol ovog praznika u Srbiji je Natalijina ramonda, poznata i kao “cvet feniks”, jer se i srpska vojska posle svih stradanja i gubitaka, prelaska preko Albanije, Solunskog fronta, “podigla iz pepela” i odnela pobedu.
Nazvana po kraljici Nataliji Obrenović, koja sa motivom albanske spomenice simbolizuje stradanja srpskog naroda i sva iskušenja kroz koja je prošao tokom tog rata.
Natalijina ramonda raste na istoku Srbije, ali i na planini Nidže, čiji je najviši vrh Kajmakčalan, poprište slavne bitke u Velikom ratu.
Albanska spomenica, za vernost otadžbini je državno vojno i civilno odlikovanje dodeljeno svim pripadnicima srpske vojske koji su se u zimu 1915. i 1916. godine povlačili preko nepristupačnih predela Albanije, do Grčke, Krfa, gde su se uz pomoć saveznika oporavili, povratili snagu i krenuli u proboj Solunskog fronta, 1918. godine.
Prema odredbama Zakona o državnim i drugim praznicima, u Srbiji se Dan primirja kao državni praznik 11. novembra, od 2012. godine obeležava neradno.
Ovaj dan obeležava se i u svetu, pa je tako u Velikoj Britaniji, Kanadi, Australiji i Francuskoj, 11. novembar dan sećanja na veterane iz Prvog, ali i Drugog svetskog rata.
Velika Britanija ga obeležava od prve godišnjice, 11. novembra 1919. godine, a simbol praznika u toj zemlji je crveni cvet maka.
Prvi svetski rat je formalno završen Versajskim mirom 28. juna 1919. godine.