Pandemija dodatno pogoršala položaj ljudi sa invaliditetom u Srbiji
Izvor: Nova ekonomija
Hiljade osoba sa invaliditetom u Srbiji trepelo je jer relevantne ustanove nisu uspele da se prilagode ni pandemiji ni međunarodnim standardima ljudskih prava, navodi se u studiji “Analiza položaja osoba sa invaliditetom tokom kovid-19 krize”. Njihov položaj samo je dodatno bio otežan preopterećenošću zdravstvenih ustanova, a nepripremljenost na pandemiju je potencijalno koštala života mnoge ljude sa invaliditetom smeštene u institucije, dodaje se u analizi.
Pandemija je dodatno pogoršala položaj osoba sa invaliditetom koji žive u porodicama, a posebno onih koji žive u ustanovama socijalne zaštite.
“Osobe sa invaliditetom koje žive u porodicama i u zajednici srele su se sa pandemijskim merama koje u početku nisu prepoznale specifičnost njihove situacije, pa su teže podnele novu situaciju nego na ostatak stanovništva”, navodi se u tekstu.
Autori studije naglašavaju da u Srbiji ne postoji jedinstvena baza o osobama sa invaliditetom, zbog čega nije poznat ni broj ljudi sa mentalnim invaliditetom koji žive u našoj zemlji.
“Mere za prevenciju zaraze su duboko zadirale u ljudska prava stanara ustanova za ljude sa mentalnim invaliditetom, posebno pravo na ličnu slobodu, privatnost i porodični život… Postupci nadležnih organa pre i tokom pandemije su potencijalno ugrožavali i pravo na život”, dodaje se u studiji.
Autori studije čiji je cilj da osvetli položaj ljudi sa mentalnim invaliditetom u Srbiji ističu i da domaći propisi u toj oblasti i dalje nisu usklađeni sa međunarodnim standardima ljudskih prava, naročito sa Konvencijom o pravima osoba sa invaliditetom
“Položaj tih ljudi uslovljen je predrasudama, nedovoljnim resursima, nerazvijenim ili nepristupačnim uslugama u zajednici. Ta grupa ljudi je kako se dalje ocenjuje marginalizovana i socijalno isključena, pa oni nisu dovoljno osnaženi da zastupaju svoja prava i interese”.
Dolaskom pandemije deca sa smetnjama u razvoju koja se obrazuju po individualnom planu suočavala su se sa problemima u pristupu tom obrazovanju, kao i lošom komunikacijom sa školama.
Škole su tokom jednog perioda, kako se podseća, zatvorile vrata za učenike sa mentalnim invaliditetom, dok se nastava u redovnim školama odvijala po uobičajenom ili kombinovanom modelu.
Mnoge usluge deci i osobama sa mentalnim invaliditetom, kao što su dnevni boravci i lični pratioci, nisu funkcionisale, a povratak na uobičajen način funkcionisanja nije bio dovoljno efikasan.
U studiji se navodi da država nije spremna da rešava te probleme, kao i da doprinese ravnomernoj geografskoj raspoređenosti usluga koje treba da obezbedi osobama sa invaliditetom.
PREOPTEREĆENOST ZDRAVSTVENIH USTANOVA
Zbog preopterećenosti zdravstvenog sistema tokom pandemije, svi problemi sa kojima se deca i osobe sa mentalnim invaliditetom inače suočavaju u oblasti zdravstvene zaštite, dodatno su produbljeni. U studiji se naglašava da treba rešiti sledeće probleme:
- dijagnostiku razvojnih teškoća,
- nepristupačnost zdravstvenih objekata i usluga,
- nedovoljnu senzibilisanost zaposlenih u ustanovama i neuvažavanje potrebe da se osoba sa invaliditetom mora upoznati sa medicinskim procedurama kojima će biti izložena,
- obavezano traženje njenog informisanog pristanka bez obzira na to da li je poslovno sposobna.
