MEĐUNARODNI DAN DECE OBOLELE OD MALIGNIH BOLESTI
Pančevo, 15. februar 2019
Međunarodni dan dece obolele od malignih bolesti, 15. februar, uspostavljen je 2002. godine od strane Međunarodne konfederacije Udruženja roditelja dece obolele od raka, a danas se obeležava u više od 85 zemalja širom sveta. Na inicijativu udruženja roditelja i uz podršku Ministarstva zdravlja, Međunarodni dan dece obolele od malignih bolesti u našoj zemlji je 2013. godine postao deo nacionalnog Kalendara javnog zdravlja.
Ovaj međunarodni dan obeležava se svake godine u cilju edukacije i efikasnog sprovođenja svih mera koje će omogućiti ranu dijagnostiku, adekvatnu terapiju, rehabilitaciju i bolji kvalitet života dece obolele od malignih tumora.
Svake godine u svetu oboli više od 160.000 dece od nekog oblika malignog tumora, a više od 90.000 dece umre od nekog oblika raka. Rak kod dece čini od 0,4 do 4% svih malignih bolesti u opštoj populaciji širom sveta. U proseku u svetu obolevanje od raka kod dece čini 1% u strukturi obolevanja od svih malignih bolesti, u Evropi 0,4% i u Srbiji oko 0,7%. Najveće učešće u strukturi obolevanja se registruje u Africi, 4%, uglavnom zbog razlika u starosnoj strukturi i očekivane dužine trajanja života na rođenju. Uprkos dobrim rezultatima lečenja, maligne bolesti su čak i u razvijenim zemljama i dalje drugi po učestalosti uzrok smrtnosti kod dece uzrasta 0 do 14 godina, odmah iza povreda.
U Republici Srbiji svake godine se, u proseku, otkrije 314 dece oba pola uzrasta od 0 do 19 godina sa nekim od oblika maligne bolesti. Kao i u većini zemalja u razvoju i u Srbiji je gotovo 2/3 novoobolele dece (63,4%) uzrasta do 15 godina. Tri grupe oboljenja, i to leukemije, tumori mozga i limfomi čine najčešće zastupljene maligne bolesti u dečjem uzrastu. Ove tri grupe malignih bolesti činile su gotovo polovinu svih malignih bolesti dečijeg uzrasta.
Leukemije su najčešće maligne bolesti u dečijem uzrastu. U strukturi obolevanja u uzrastu do 15 godina činile su 26,6%, slede tumori mozga sa 18,6% i limfomi sa 9,5%. U uzrastu 0–19 godina u strukturi obolevanja najzastupljenije su bile leukemije sa 20,4%. Kao i mlađim uzrasnim grupama, slede tumori mozga sa 16,6% i limfomi sa 12,1%. Maligni epitelni tumori (karcinomi), koji čine skoro 90% malignih tumora kod odraslih, u dečijem uzrastu su izuzetno retki. Nasuprot tome, embrionalni tumori javljaju se gotovo isključivo u dečijem uzrastu.
Najčešći razlog smrtnog ishoda u dečjem uzrastu u Srbiji su bile leukemije, limfomi i tumori mozga. U proseku svake godine 50 dece uzrasta od 0 do 19 godina izgubi bitku sa ovom bolešću. U skladu sa savremenim medicinskim dostignućima, buduća istraživanja usmerena u pravcu etiologije malignih tumora kod dece omogućiće ne samo efikasno sprovođenje preventivnih mera, već bržu i efikasniju ranu dijagnostiku, primenu standardne terapije i samim time duže preživljavanje kod dece obolele od raka svuda u svetu.
Na osnovu podataka Registra za rak Zavoda za javno zdravlje Pančevo, u poslednjih deset godina, u Južnobanatskom okrugu, u proseku godišnje sedmoro dece (3-15 dece) oboli, a dvoje (0-5 dece) izgubi bitku sa ovom bolešću. Najčešći maligni tumori kod dece u našem okrugu su akutne leukemije i linfomi, zatim maligne bolesti lokalizovane na mozgu, kostima, mekim tkivima, bubrezima i gonadama. U posmatranom periodu najviše smrtnih ishoda je prijavljeno u uzrastu od 15-19 godina (52,6%), zatim 0-4 godine (26,3%), u uzrastu 5-9 (15,8%), a najmanje u uzrastu 10-14 (5,3%). Poslednje tri-četiri godine u Južnom Banatu, zabeležen je blagi pad u broju registrovanih obolelih i umrlih od malignih bolesti u dečijem uzrastu.
U skladu sa preporukama Svetske zdravstvene organizacije i Međunarodnog udruženja za borbu protiv raka, iskazan je prioritet u zdravstvenoj zaštiti dece i adolescenata pre svega u pogledu prevencije, ranog otkrivanja, lečenja i rehabilitacije ove vulnerabilne populacione grupe. Cilj je da se kako roditeljima, deci, tako i široj društvenoj zajednici pruže prave informacije kako da obrate pažnju i prepoznaju rane znake upozorenja i simptome i da odmah potraže stručnu medicinsku pomoć, jer brza i efikasna rana dijagnostika, primena standardne terapije omogućiće duže preživljavanje dece i adolescenata obolelih od raka.
Rani znaci upozorenja:
- Bele tačkice u oku, nova razrokost, novo slepilo, izbočena očna jabučica,
- Kuglice u stomaku i karlici, glavi i vratu, udovima, testisima, žlezdama,
- Neobjašnjivo produžena temperatura preko dve nedelje,
- Neobjašnjiv gubitak težine, bledilo, umor, stvaranje modrice ili krvarenje,
- Bolovi u kostima, zglobovima, leđima, i lako nastali prelomi,
- Neurološki znaci: promena ili pogoršanje hoda, ravnoteže ili govora, glavobolja više od dve nedelje sa ili bez povraćanja, uvećanje glave.
Корисни линкови:
