RANO OTKRIVANJE… VEĆE ŠANSE
Opovo, 15. februar 2018;
Međunarodni dan dece obolele od malignih bolesti, 15. februar, uspostavljen je 2002. godine od strane Međunarodne konfederacije Udruženja roditelja dece obolele od raka, a danas se obeležava u više od 85 zemalja širom sveta. U Srbiji prva udruženja roditelja dece obolele od malignih bolesti počela su sa radom početkom 90-ih godina prošlog veka. Udruživanjem i učenjem od inostranih udruženja roditelja Evrope i sveta, stekli su veštine i znanje o načinima i mogućnostima pružanja podrške deci, njihovim porodicama, zdravstvenim radnicima i bolnicama. Na ovaj način roditelji su prihvatili činjenicu da je pored lekara, leka i bolnice potrebno da se i sami aktivno uključe u lečenje svoje dece.
Na inicijativu udruženja roditelja i uz podršku Ministarstva zdravlja, Međunarodni dan dece obolele od malignih bolesti u našoj zemlji je 2013. godine postao deo nacionalnog Kalendara javnog zdravlja.
Ovaj međunarodni dan obeležava se svake godine u cilju edukacije i efikasnog sprovođenja svih mera koje će omogućiti ranu dijagnostiku, adekvatnu terapiju, rehabilitaciju i bolji kvalitet života dece obolele od malignih tumora.
Svake godine u svetu oboli više od 160.000 dece od nekog oblika malignog tumora, a više od 90.000 dece umre od nekog oblika raka. Rak kod dece čini od 0,4 do 4% svih malignih bolesti u opštoj populaciji širom sveta (u Africi 4%, u Evropi 0,4%, u Srbiji oko 0,7%). Uprkos dobrim rezultatima lečenja, maligne bolesti su čak i u razvijenim zemljama i dalje drugi po učestalosti uzrok smrtnosti kod dece uzrasta 0 do 14 godina, odmah iza povreda.
U Republici Srbiji svake godine, u proseku, 314 dece uzrasta od 0 do 19 godina oboli od nekog oblika maligne bolesti, a 50 dece izgubi bitku sa ovom bolešću. Kao i u većini zemalja u razvoju i u Srbiji je gotovo 2/3 novoobolele dece (63,4%) uzrasta do 15 godina. U strukturi obolevanja u uzrastu 0–19 godina najzastupljenije su leukemije sa 20,4%, tumori mozga sa 16,6% i limfomi sa 12,1%.
Na osnovu podataka Registra za rak ZJZ Pančevo, u Južnobanatskom okrugu, godišnje u proseku 7 dece oboli (3-15 dece) i 2 umre (0-5 dece) od malignih bolesti. Tokom poslednjih godina (u 2015 i 2016), u našem okrugu nije bilo registrovanih umrlih od raka u uzrastu od 0-19 godina. Najčešći maligni tumori kod dece u našem okrugu su akutne leukemije i linfomi, zatim maligne bolesti lokalizovane na mozgu, kostima, mekim tkivima, bubrezima i gonadama. U poslednjih 5-6 godina, umiranje od malignih bolesti kod dece najčešće je registrovano u uzrastu od 15-19 godina (72,7%), zatim u uzrastu 0-4 (27,3%) i u uzrastu 10-14 (9,1%), dok u uzrasnoj grupi 5-9 godina nije bilo smrtnih ishoda.
U skladu sa preporukama Svetske zdravstvene organizacije i Međunarodnog udruženja za borbu protiv raka tokom trogodišnje kampanje pod sloganom „Mi možemo, ja mogu” iskazan je prioritet i u zdravstvenoj zaštiti dece i adolescenata pre svega u pogledu prevencije, ranog otkrivanja, lečenja i rehabilitacije ove vulnerabilne populacione grupe.
Ove godine Međunarodni dan dece obolele od malignih bolesti, 15. februar obeležiće se pod sloganom „Rano otkrivanje… veća šansa”, jer je najvažniji zadatak kako zdravstvenih radnika tako i šire društvene zajednice edukacija dece, adolescenata i njihovih roditelja kako u pogledu prevencije, prvenstveno sticanjem zdravih životnih navika, tako i u prepoznavanju ranih znakova upozorenja i simptoma malignih bolesti.
Rani znaci upozorenja:
- Bele tačkice u oku, nova razrokost, novo slepilo, izbočena očna jabučica,
- Kuglice u stomaku i karlici, glavi i vratu, udovima, testisima, žlezdama,
- Neobjašnjivo produžena temperatura preko dve nedelje,
- Neobjašnjiv gubitak težine, bledilo, umor, stvaranje modrice ili krvarenje,
- Bolovi u kostima, zglobovima, leđima, i lako nastali prelomi,
6.Neurološki znaci: promena ili pogoršanje hoda, ravnoteže ili govora, glavobolja više od dve nedelje sa ili bez povraćanja, uvećanje glave.
Cilj je da se kako roditeljima i deci tako i široj društvenoj zajednici pruže prave informacije kako da obrate pažnju i prepoznaju rane znake upozorenja i simptome i da odmah potraže stručnu medicinsku pomoć, jer brza i efikasna rana dijagnostika i primena standardne terapije omogućava duže preživljavanje i ima bolju prognozu.
Korisni linkovi:
http://www.internationalchildhoodcancerday.org/
http://www.worldcancerday.org/
