Zavod za javno zdravlje Pančevo: EVROPSKA NEDELJA PREVENCIJE RAKA GRLIĆA MATERICE

Zavod za javno zdravlje Pančevo:
EVROPSKA NEDELJA PREVENCIJE RAKA GRLIĆA MATERICE

Pančevo, 22. januar 2017;
Prema Kalendaru zdravlja, u periodu od 22-28. januara 2017. godine, u celoj Evropi pa i u našoj zemlji, obeležava se Evropska nedelja prevencije raka grlića materice. Cilj ove kampanje je podizanje svesti žena o raku grlića materice i o načinima prevencije.
Ovom nedeljom prenosimo poruku o značaju dostupnih mera prevencije u našoj zemlji, u cilju sprečavanja obolevanja i umiranja od raka grlića materice.
Osnovna poruka svim ženama je da je rak grlića materice maligna bolest koja se može sprečiti. „Dan za zdravlje“ je slogan koji će obeležiti potrebu da još jednom apelujemo na naše sestre, majke, ćerke, prijateljice, da u Evropskoj nedelji prevencije raka grlića materice razmišljaju o svom reproduktivnom zdravlju, i da u toku godine odvoje „dan za zdravlje“, kada će posetiti svog lekara i iskoristiti neku od dostupnih mogućnosti prevencije.
Rak grlića materice, predstavlja ozbiljan javnozdravstveni problem u Srbiji. Naročito zabrinjava činjenica da se Srbija i dalje nalazi u grupi evropskih zemalja sa najvišim stopama obolevanja i umiranja od raka grlića materice. Po broju obolelih žena od raka grlića materice, Srbija se nalazi na četvrtom mestu u Evropi, posle Rumunije, Litvanije i Bugarske. Nažalost, naša zemlja se po umiranju od ove vrste raka kod žena, nalazi na drugom mestu u Evropi, odmah posle Rumunije.
Prema podacima Registra za rak, Instituta za javno zdravlje Srbije, svake godine se u našoj zemlji u proseku registruju 1.244 novoobolele žene od raka grlića materice, dok 482 žena izgubi život od ove vrste raka, za koju sa sigurnošću znamo da pripada grupi najpreventabilnijih. Tokom 2013. godine najviše standardizovane stope incidencije su registrovane u Borskom, Jablaničkom, Srednje banatskom, Pčinjskom i Mačvanskom okrugu, a najniže u Raškom, Južnobanatskom, Severnobanatskom, Zlatiborskom i Pirotskom okrugu. U slučaju umiranja, više standardizovane stope mortaliteta od prosečne u Republici Srbiji su registrovane u Braničevskom, Južno banatskom, Kolubarskom, Južno bačkom i Šumadijskom okrugu. Najniže standardizovane stope mortaliteta su tokom 2013. Godine registrovane u Pirotskom, Rasinskom, Sremskom, Topličkom i Zapadno bačkom okrugu.
Prema podacima Registra za rak Zavoda za javno zdravlje Pančevo, rak grlića materice u Južnobanatskom okrugu nalazi se na četvrtom mestu u ukupnom obolevanju i umiranju od svih malignih tumora kod žena. Svake godine u našem okrugu oko 40 žena oboli (30-60 žena), a 15-30 žene umre od ove bolesti.
Tabela 1 Distribucija broja obolelih i umrlih od karcinoma grlića materice po opštinama Južnobanatskog okruga u periodu od 2011. do 2015.godine*

*Prijave obolelih i umrlih za 2016.god. se još uvek dostavljaju ZJZ Pančevo.
Na osnovu podataka Registra za rak Zavoda za javno zdravlje Pančevo, u Južnobanatskom okrugu, u poslednjih pet godina, najranije registrovani rak grlića materice, zabeležen je kod žena u uzrastu 25-29 i 30-39 godine života. Najviše obolelih bilo je u uzrastu 45-59 godina.
Krajem 2015. godine u Srbiji je završen prvi trogodišnji ciklus sprovođenja organizovanog programa skrininga raka grlića na teritoriji 17 opština. Za tri godine u okviru skrininga raka grlića materice na pregled je pozvano 334.242 žena životne dobi od 25 do 64 godine, što čini 56,1% ciljne populacije. PAP test je urađen kod 190.906 žena (32%), a karcinom grlića materice patohistološki je potvrđen kod 112 žena.
Jedna od efikasnih mera prevencije je imunizacija protiv humanog papiloma virusa. Ova intervencija je isplativa, pogotovu u zemljama gde su resursi ograničeni, učestalost HPV infekcije visoka a obuhvat preventivnim pregledima nizak. Imunizacija ne isključuje potrebu za obavljanjem preventivnih pregleda budući da postojeće vakcine ne štite od svih tipova HPV. Važno je znati da se skoro svaki slučaj raka grlića materice može sprečiti. Dobro organizovani skrining programi mogu da spreče i do 80% slučajeva raka grlića materice.
Tokom Nedelje prevencije, Evropska asocijacija za rak preporučila je organizovanje edukativnih seminara i predavanja, podelu edukativno-promotivnog materijala na javnim mestima, organizovanje tribina za roditelje o značaju HPV imunizacije kao mere prevencije, organizovanje javnih manifestacija, nastupa na medijima, na društvenim mrežama…
U nedelji koja je pred nama potrebno je intenzivirati aktivnosti na promociji značaja očuvanja reproduktivnog zdravlja i mogućnosti korišćenja dostupnih mera prevencije raka grlića materice.