DAN ZA ZDRAVLJE
Opovo/Pančevo, 20. januar 2016;
Jubilarna, X Evropska nedelja prevencije raka grlića materice se obeležava od 24-30. januara 2016. godine u cilju podizanja svesti žena o raku grlića materice i načinima prevencije. Prepoznajući značaj ove kampanje, Srbija već deseti put aktivno učestvuje u njenom obeležavanju.
Ovom nedeljom prenosimo poruku o značaju dostupnih preventivnih pregleda i mera prevencije u našoj zemlji, u cilju sprečavanja obolevanja i umiranja od raka grlića materice.
Osnovna poruka svim ženama je da je rak grlića materice maligna bolest koja se može sprečiti. „Dan za zdravlje“ je slogan koji će obeležiti potrebu da još jednom apelujemo na naše sestre, majke, ćerke, prijateljice, da u Evropskoj nedelji prevencije raka grlića materice razmišljaju o svom reproduktivnom zdravlju, i da u toku godine odvoje „dan za zdravlje“, kada će posetiti svog lekara i iskoristiti neku od dostupnih mogućnosti prevencije.
Rak grlića materice, skoro deceniju, predstavlja ozbiljan javnozdravstveni problem u Srbiji. Svake godine se u našoj zemlji u proseku registruju 1.244 novoobolele žene od raka grlića materice, dok 482 žena izgubi život od ove vrste raka, za koju sa sigurnošću znamo da pripada grupi najpreventabilnijih. Naročito zabrinjava činjenica da se Srbija i dalje nalazi u grupi evropskih zemalja sa najvišim stopama obolevanja i umiranja od raka grlića materice. Kada je reč o obolevanju od raka grlića materice, Srbija se nalazi na četvrtom mestu u Evropi, posle Rumunije, Litvanije i Bugarske. Nažalost, naša zemlja se po umiranju od ove vrste raka kod žena, nalazi na drugom mestu u Evropi, odmah posle Rumunije.
Kada govorimo o obolevanju, prema podacima IJZ Srbije, najviše standardizovane stope incidencije su tokom 2013. godine registrovane u Borskom, Jablaničkom, Srednje banatskom, Pčinjskom i Mačvanskom okrugu, a najniže u Raškom, Južnobanatskom, Severnobanatskom, Zlatiborskom i Pirotskom okrugu.
U slučaju umiranja, više standardizovane stope mortaliteta od prosečne u Republici Srbiji su registrovane u Braničevskom, Južno banatskom, Kolubarskom, Južno bačkom i Šumadijskom okrugu. Najniže standardizovane stope mortaliteta su tokom 2013. godine registrovane u Pirotskom, Rasinskom, Sremskom, Topličkom i Zapadno bačkom okrugu.
Prema podacima Zavoda za javno zdravlje Pančevo rak grlića materice u Južnobanatskom okrugu nalazi se na četvrtom mestu u ukupnom obolevanju i umiranju od svih malignih bolesti. Svake godine u našem okrugu oko 40 žena oboli (30-60 žena), a 14-34 žene umru od ove bolesti. Samo u Pančevu godišnje 12-25 žena oboli i 6-13 umre od raka grlića materice.
Najbolje rezultate u borbi protiv raka grlića materice daje udružena primena preventivnih pregleda i upotreba vakcine protiv HPV.
Krajem 2015. godine završen je prvi trogodišnji ciklus sprovođenja organizovanog programa skrininga raka grlića na teritoriji od 17 opština u Srbiji. Za tri godine u okviru organizovanog programa skrininga raka grlića materice pozvano je na pregled 334.242 žena životne dobi od 25 do 64 godine, što čini 56,1% ciljne populacije. PAP test je urađen kod 190 906 žena (32%). Od svih urađenih PAP testova 11.740 je bilo sa pozitivnim nalazima (6.1%). Kolposkopija je urađena kod 31.473 žene a potom 2465 biopsija kojima je patohistološki potvrđeno 112 karcinoma.
Jedna od efikasnih mera pravencije je imunizacija protiv humanog papiloma virusa. Ova intervencija je isplativa, pogotovu u zemljama gde su resursi ograničeni, učestalost HPV infekcije visoka a obuhvat preventivnim pregledima nizak. Imunizacija ne isključuje potrebu za obavljanjem preventivnih pregleda budući da postojeće vakcine ne štite od svih tipova HPV. Važno je znati da se skoro svaki slučaj raka grlića materice može sprečiti. Dobro organizovani skrining programi mogu da spreče i do 80% slučajeva raka grlića materice.
Tokom 2015. godine u Južnobanatskom okrugu je u okviru Programa unapređenja prevencije infekcija humanim papiloma virusom u Vojvodini predavanjima za roditelje učenica petog, šestog i sedmog razreda obuhvaćeno 76 škola.
Evropska asocijacija za rak grlića materice je dala preporuke za obeležavanje Nedelje prevencije. Preporučene aktivnosti se odnose na:
distribuciju edukativno-promotivnog materijala na javnim mestima kao što su tržni centri, metro stanice, autobuske stanice, kao i pružanje saveta i informacija o značaju korišćenja dostupnih preventivnih programa; organizovanje edukativnih seminara za stanovništvo u lokalnoj zajednici, u školama, fakultetima, radnim organizacijama; organizovanje tribina za roditelje o značaju HPV imunizacije kao mere prevencije; organizovanje predavanja o prevenciji cervikalnog karcinoma za adolesente u srednjim školama; održavanje seminara o prevenciji karcinoma grlića materice namenjenih studentima medicine kao i zdravstvenim radnicima; javne manifestacije, nastupi na medijima, i slično; diskusije na društvenim mrežama na temu prevencije grlića materice.
U nedelji koja je pred nama potrebno je intenzivirati aktivnosti na promociji značaja očuvanja reproduktivnog zdravlja i mogućnosti korišćenja dostupnih mera prevencije raka grlića materice.
U okviru Nedelje prevencije raka grlića materice, Zavod za javno zdravlje Pančevo uzeo je aktivno učešće:
19.01.2016.god – održano predavanje učenicima prvog razreda Gimnazije „Uroš Predić“ Pančevo, zakazano predavanje u istoj školi za 22.01.2016.god. a u periodu 25.-29.01.2016. predavanjima će biti obuhvaćene i ostale srednje škole u Pančevu, sprovodiće se zdravstveno-vaspitni rad u ambulantama Zavoda za javno zdravlje Pančevo, podela lifleta, medijski nastupi i druge aktivnosti. Zdravstvenim ustanovama na teritoriji Južnobanatskog okruga prosleđene su instrukcije, materijal i podaci koji će biti od pomoći prilikom obeležavanja kampanje u njihovim opštinama.
Više o raku grlića materice možete videti na sajtu ZJZ Pančevo: www.zjzpa.org.rs
